De opkomst en populariteit van activity trackers is in den beginne vooral te danken aan hardlopers. Hoewel de toepassing/toespitsing van activity tracking apps steeds breder wordt was en is de hardloper de primaire doelgroep. Ook bij Endomondo, een breed inzetbare activity tracker die zich niet richt op een specifieke gebruikersgroep, bestaat circa 50% van alle opgenomen activiteiten uit ‘hardloopjes’.
Wereldwijde cijfers zijn (ons) niet bekend maar in Nederland is hardlopen, na fitness, de meest beoefende sport; ~16% van de Nederlandse bevolking loopt minstens 12 keer per jaar hard (2014). Met lagere regelmaat lijken nog veel meer Nederlanders ‘wel eens’ hard te lopen, ~31% van Nederlanders loopt wel minimaal een keer per jaar hard. Hardlopen is zeker in stedelijke regio’s populairder dan in niet-stedelijke regio’s. Nederland heeft naar schatting zo’n 2,5 - 5 miljoen hardlopers, afhankelijk van de loopfrequentie die je daarvoor als voorwaarde stelt. In 2014 deed ~85% dat ‘ongeorganiseerd’, in de buitenruimte, veelal alleen en soms met een vriend/familielid. Slechts ~15% deed dit in een loopgroep of bij een sportvereniging.
Ondanks de enorme aantallen beoefenaars -in de openbare ruimte- is de hardloper nauwelijks doorgedrongen in ruimtelijk beleid/recreatiebeleid. Waar wandelaars en fietsers in Nederland al decennialang kunnen rekenen op gericht bewegwijzerde netwerken, voorzieningen en infrastructuur, zijn er nog nauwelijks gemeentes/provincies die de behoeftes van hardlopers serieus meenemen. Terwijl het aantal jaarlijks hardloopactiviteiten (~150 miljoen in 2014) in de buurt komt van het jaarlijks aantal sportieve/recreatieve fietsritten (~190 miljoen in 2016).
Strava gebruik onder (hard)lopers
In Nederland is onder deelnemers van hardloopevents is onderzoek gedaan naar het gebruik van activity tracking apps (studie Eindhoven, studie dam tot damloop). Daarin blijkt circa de helft van de hardlopers gebruik te maken van een activity tracking app.
Bij de halve marathon van Amersfoort, waar we Strava Metro toegang hebben, gebruikte 36% van de 21km lopers Strava, en 24% van 10km lopers. De toename van Strava gebruik is sterk zichtbaar bij deelnemers van hardloopevenmenten, bij de DamtotDamloop gebruikte in 2014 ~50% van deelnemers een app, waarvan 5% Strava en 35% Runkeeper.
Strava is misschien meer bekend als ‘wielerapp’, toch is het aantal hardloopactiviteiten wereldwijd vrijwel net zo hoog als het aantal fietsactiviteiten; circa 480 miljoen in 2020. Die verhouding bleef de laatste jaren redelijk gelijk wereldwijd. Ook in Nederland genereert Strava vrijwel net zo veel hardloop- als fietsactiviteiten.
Als het aantal 'lokale gebruikers' van Amersfoort doorvertalen naar het Nederland zouden er circa 800.000 hardlopende Strava gebruikers in Nederland zijn. De vraag is wel hoe Strava ‘lokale gebruikers’ precies definieert.
Kenmerken van gebruikers
De leeftijdsverdeling van hardlopende Strava gebruikers laat een interessant beeld zien: het gebruik onder tieners (13-19) is erg sterk toegenomen sinds 2020. De leeftijdscategrorie 35-54 nam juist af. Ook 55-65 nam iets toe. De representativiteit lijkt in dit opzicht verbeterd; leeftijden waar het gebruik relatief laag lag, zijn toegenomen. Onder 65+ers wordt weinig hardgelopen met Strava, maar dit is algemeen herkenbaar bij hardlopen. De KNAU/Mulierinstituut heeft in 2014 ook onderzoek gedaan naar hardlopers, de leeftijdsverdeling lijkt niet sterk af te wijken van Strava gebruikende hardlopers. Echter zijn er andere eenheden en leeftijdscohorten gebruikt waardoor het zich lastig in één grafiek laat vergelijken.
Wandelen
Hoewel in vergelijking met fietsen en hardlopen, wandeling nog relatief weinig met Strava worden opgenomen, lijkt dit snel te veranderen. In 2020 werden binnen Strava wereldwijd drie keer zo veel wandelactiviteiten ondernomen/opgenomen als in 2019. Daarmee was wandelen veruit de snelst-groeiende activiteit binnen Strava. Binnen Strava Metro wordt wandelen momenteel nog samengevoegd met de activiteit hardlopen. Wandelen lijkt binnen Strava vooral met recreatief motief gedaan te worden, en in mindere mate als functioneel/vervoers-motief.
De potentie van wandelen als activiteit, afgesplitst van hardlopen, staat voor ons buiten kijf. Recreatief wandelen is veruit de vaakst ondernomen vrijetijdsactiviteit van Nederland, met zo’n 800 miljoen activiteiten per jaar. Wandelen is in Nederland op veel plaatsen de ruggengraat van toeristisch-recreatieve economische activiteit. Maar, kennis van recreatief wandelgedrag en gebruik van wandelroutes, is nog altijd zeer beperkt.
Strava Metro representativiteit (hard)loopdata
Diverse instellingen hebben in Nederland onderzoek gedaan naar motivatie voor het gebruik van activity tracking apps (meest complete). De studie ziet diverse nuanceverschillen in profielen en motieven van app-gebruikers vs. niet-app gebruikers. Echter, de verschillen zijn niet zeer groot. Wel wordt zichtbaar dat ouderen relatief minder vaak apps/wearables gebruiken.
Beginnende lopers blijken apps vaker als ‘motivator’ of ‘gezondheidsmonitor’ te zien terwijl meer fanatieke lopers meer oog hebben voor de competitieve functies van apps. Omdat verschillende ‘typen’ hardlopers zo verschillende redenen blijken te hebben voor het gebruik van apps, is het gebruik van apps binnen verschillende ‘typen’ lopers niet heel verschillend.
Het roept echter wel de vraag op of de kenmerkende competitieve functies van Strava (het kunnen vergelijken van tijden op segmenten) vooral competitieve/ervaren/snelle/ontwikkelde hardlopers trekt.
Het feit dat Strava-gebruik bij 21km deelnemers in Amersfoort hoger lag dan Strava-gebruik bij 10km deelnemers, ondersteunt deze gedachte wel.
Wereldwijd liepen mannen met Strava gemiddeld 6,7 kilometer, en vrouwen 5,5 kilometer (Strava YIS 2019). Dat zijn vrijwel dezelfde gemiddelde afstanden als bij gebruikers van andere activity trackers zoals Runkeeper en Endomondo. Het zijn, gemiddeld gezien, geen buitensporig lange loopactiviteiten. En die zouden we wel zien als Strava slechts gebruikt werd door fanatieke hardlopers.
Hardlopen vs. wandelen
De voornaamste beperking mbt representativiteit van de Strava (hard)loopdata, ligt in het feit dat hardlopen en wandelen in één dataset gemengd zijn. Daarmee wordt vooral de mogelijkheid ontnomen om wandelen als activiteit apart te analyseren. Want, het overgrote deel van de dataset bestaat uit hardloopactiviteiten. Dat zal in Nederland zeker 80%-90% van activiteiten betreffen.
Uit eerdere onderzoeken met data uit de app Endomondo, weten we dat dit onderscheid zeer relevant is. Hardlopers en recreatieve wandelaars hebben wezenlijk andere routevoorkeuren, ruimtelijke beleving en gebruiken. In diverse Nederlandse steden -zoals Utrecht, Rotterdam, Den Haag- en ook kleinere woonkernen, laten recreatieve wandelactiviteiten een wezenlijk ander ruimtegebruik/routegebruik zien dan hardloopactiviteiten. Hardlopers lopen vaker langs helder volgbare, doorgaande routestructuren, waar ze zo min mogelijk hoeven te stoppen. Over paden met een goede ondergrond, met een ‘passeerbare’ breedte. Goede asfaltwegen, waaronder fietspaden en landwegen, worden door hen ook veel belopen. Recreatieve wandelaars kiezen vaker de kleinere paden, en ontwijken stoplichten en oversteken in minder sterke mate. Smalle en onregelmatige paden (boerenlandpaden, jaagpad, etc) belopen ze veel liever dan hardlopers. Onderstaande beeld toont bijvoorbeeld routegebruik van hardlopers en recreatieve wandelaars, die vanuit Utrecht hun loopje begonnen. Op vele specifieke plekken, zijn wezenlijke verschillen zichtbaar die gevolg lijken van beschreven verschillen in voorkeuren:
Maar het verschil in routegebruik is niet alleen het gevolg van de verschillende voorkeuren. Net als bij fietsen, is bij lopen de af te leggen afstand zeer bepalend voor routegebruik. Bij langere loopjes, komen andere gebieden en routes binnen bereik te liggen. Dat beïnvloedt sterk welke kanten we opgaan, en welke gebieden bereikt kunnen worden. Binnen de Endomondo dataset waren hardloopactiviteiten vanuit Utrecht (startpunt activiteit ligt binnen stedelijke contour) gemiddeld 6,6 kilometer en wandelactiviteiten vanuit Utrecht gemiddeld 4,3 kilometer. Als gevolg daarvan heeft het beeld van hardlopen meer intensief gekleurd dan wandelen (ondanks dat de legenda’s gecorrigeerd zijn naar aantal activiteiten), en komen hardloopactiviteiten meer in de groengebieden buiten de stad. Vanuit alle woonkernen van Utrecht waren dergelijke verschillen waarneembaar.
Die invloed van afstand is ook zichtbaar binnen een type activiteit, bijvoorbeeld hardlopen. In onderstaande afbeelding zijn hardloopactiviteiten opgedeeld naar afstand van de activiteit, in de stad Rotterdam. Bij korte loopafstanden zijn specifieke bestemmingen in trek. Naarmate afstanden van activiteiten langer worden, neemt op bepaalde routes het gebruik sterk toe, en op andere veel minder. Voor recreatief wandelen geldt hetzelfde principe, maar specifiek gezien soms wel op andere routetrajecten.
Het interessante van deze afstand-onderverdelingen is niet alleen dat het ruimtegebruik sterk verschilt; het toont ook de gebruiksbeelden van verschillende typen hardlopers, die ook verschillende motieven en voorkeuren hebben. En juist daar wil je bij vormgeving van routes, paden en omgeving oog voor hebben.
Conclusies Strava Metro (hard)loopdata
Met Strava ‘loop’data kan op zit moment vooral een beeld weergeven worden van de gebruiken van hardlopers, zeker in stedelijk gebied. Dat is een zeer interessante vorm van gebruik; hardlopen is één van de grootste typen recreatieve activiteiten van Nederland, en waarschijnlijk ook in de rest van de wereld.
Strava Metro kan hierin een cruciale rol vervullen; het is (één van) de meest gebruikte activity trackers, en het gebruik voor wandelactiviteiten neemt sterk toe.
Maar om de bruikbaarheid van de Strava Metro ‘loop’ datasets te vergroten, is het wel noodzakelijk om hardloopactiviteiten en wandelactiviteiten van elkaar te scheiden. Ze verschillen (te) sterk in ruimtelijke voorkeuren en gebruik, en het aandeel wandelaars is in deze datasets nog laag. Zeker in en om stedelijke gebieden wordt dit gebruik nog bedolven onder het veel grotere aandeel hardloopactiviteiten.
In specifieke gebieden, die sterker bekend staan als ‘wandelbestemmingen buiten de stad’, zal het aandeel wandelactiviteiten waarschijnlijk wel groter zijn. Echter, omdat ook daar niet te identificeren is hoe de verhoudingen liggen, is de toepassing van Strava Metro ‘foot’ data hier nog moeilijker. Het mixen van de activiteiten leidt dan tot een onduidelijke ‘hybride’.
Als ‘hardlopen’ en ‘recreatief wandelen’ wel gescheiden worden, komt dit de representativeit van ‘hardlopen’ ten goede, en kunnen de potenties van de groep ‘recreatief wandelen’ verder onderzocht worden.
Binnen hardlopen kan nog verder onderzocht worden welke specifieke typen hardlopers de Strava data in meer en mindere mate representeert. Om diezelfde reden zou het waardevol zijn als er binnen ‘hardlopen’ en ‘wandelen’ enkele onderverdelingen worden toegevoegd. Vooral een onderscheid op basis van activiteit-afstand is interessant, maar ook doordeweekse vs. weekend activiteit. Op basis van de beelden van gebruik die dan ontstaan, zullen waarschijnlijk nog andere onderverdelingen en specificaties interessant blijken.
Benieuwd naar hoe we dit soort analyses doorvertalen naar visies, strategieën en ontwerpvoorstellen?
Ook in Brussel, Rotterdam en Amstelveen werden data-analyses van Endomondo, tezamen met gegevens van Runkeeper, ingezet om sportief gebruik van de openbare ruimte te bevorderen. In Amersfoort werd Strava Metro gebruikt om het (hard)loop gebruik van stad en landschap te tonen. Zie ook de blogreeks natuur en recreatie, met daarin het loop-gebruik van natuurgebieden en agrarische gebieden.
Comments