Regionale visie Beweegroutes Ringpark Utrecht

1. Landschap binnen voetbereik.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

Met jaarlijks 440 miljoen activiteiten blijft wandelen veruit de vaakst ondernomen vrijetijdsactiviteit van Nederland (trendrapport toerisme en vrije tijd 2016). Ook hardlopen (wederom vanuit de voordeur) neemt sterk toe met circa 100 miljoen activiteiten per jaar. ‘Toegankelijkheid’ zit al in de activiteit zelf, in theorie is er niet meer nodig dan tijd en schoenen. Circa 70% van de wandelingen vertrekt vanuit huis; dit vraagt om een sterke verbinding van binnen- met buitenstedelijk groen en fijnmazigheid van aantrekkelijke paden. En uit de manier waarop te voet vanuit verschillende stedelijke kernen wordt bewogen, blijkt dat in de praktijk nog niet zo ‘voordevoetliggend’ te zijn. Diverse randstedelijke groengebieden worden te voet nog niet bereikt omdat de dichtheid aan paden te klein is, barrières de weg versperren, of toegankelijkheid niet helder is aangegeven. De uiterwaarden boven Vianen blijken bijvoorbeeld beperkt belopen te worden. Het gebied is toegankelijk, maar dit is onzichtbaar vanaf de diverse dijkentrees. Enkele bewegwijzeringen of gebiedskaarten kunnen dit al wezenlijk veranderen. 

​

​

2. Met de stroom mee. 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Rivieren en kanalen zijn ideale radiale beweeglijnen voor fietsers en voetgangers, van diep in de stad tot ver in het landschap. Beschouw ze als langgerekte parken richting verder gelegen landschap. Maar we nemen hun potentie als beweeglijn nog niet serieus genoeg. Tal van fietsroutes langs waterlijnen zijn in slechte staat, omslachtig qua vorm en incompleet. De consequenties voor de mate waarin ze gebruikt worden, is helder zichtbaar in de routekeuzes van sportieve fietsers. Op diverse trajecten laat men ze letterlijk en figuurlijk links liggen. Zeker langs het Amsterdam-Rijnkanaal richting de Lek, en aan de westzijde van de Vecht liggen kansen om ‘met de stroom mee’ routes te verbeteren.

​

​

​

3. Mooi (en) snel(fietsroutes)

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

Het (elektrische) bereik van de utilitaire fietser wordt steeds groter; beweging van de ene woonkern naar een andere woonkern vraagt automatisch om meer snelle fietsroutes door de tussenliggende landschappen. Komt dat even goed uit; de beoogde ‘ongestoordheid’ van snelfietsroutes is net zo goed een aantrekkelijke eigenschap voor de recreatieve fietser. Bovendien zouden snelfietsroutes langs het spoor bij Utrecht-Woerden, Utrecht-Bilthoven en Utrecht-Driebergen Zeist, meer route-fijnmazigheid geven in gebieden waar dat wenselijk is. Maak de routes behalve snel dan ook mooi, met mooie bloemenbermen, lanen en uitzichten er langs. Zorg er tevens voor dat ze prettig beloopbaar en zelfs skeelerbaar zijn. Beschouw ze als brede, doorgaande ‘parkways’ en niet alleen als (fiets)snelweg. Omgekeerd liggen er tal van natuurlijke routetrajecten (vaak langs waterkanten) die qua omgeving een aantrekkelijk alternatief kunnen vormen voor reeds beoogde snelfietsroutes. Ook forenzen willen keuze in snelle én groene routes. Neem bijvoorbeeld het ‘Dokter Welfferpad’ ten noorden van het Noorderpark; door dit pad tot fietspad te transformeren ontstaat tussen Utrecht en Hilversum een veel groener (en bijna net zo snel) alternatief op de route langs het spoor en de snelweg (Kon. Wilhelminalaan). Samen met de routes langs het water kan een netwerk ontstaan van routes die zowel mooi als snel zijn. 

​

 

​

4.  Een landschappelijk ringpark

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

Neem de geomorfolgie en kenmerkende landschappelijke eenheden rondom Utrecht als uitgangspunt voor groene ontwikkelingen en samenwerkingen. Hoewel dit vanzelfsprekend klinkt, zijn bestuurlijke-, gemeente-, planologische-, infrastructurele- of eigendomsgrenzen nu vaak bepalend. De gebruiker van het landschap heeft geen boodschap aan die grenzen; hij herkent en gebruikt gebieden om de unieke eigenschappen en kwaliteiten die de verschillende typen landschappen in de regio hebben. Wij onderscheiden een vijftal landschappen (andere opdelingen zijn ook te verdedigen): de Heuvelrugflank, Lage Linies, de Uiterwaarden, een Weidser gebied in het Westen en de Vechtstreek die overgaat in Veenweide. In de Heuvelrugflank worden bijvoorbeeld tal van landgoederen nog niet goed gevonden door wandelaars, hardlopers of fietsers. Hoewel afzonderlijk wel toegankelijk, zijn veel routes nog niet doorgaand, herkenbaar of aantrekkelijk. Verbind de bestemmingen in de Heuvelrugflank ook aan elkaar, routes worden zo verbindingen en de herkenbaarheid van een gebied wordt groter.

​

​

 

5. Een ring van beweeglinten

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

Sport wordt een steeds belangrijker onderdeel van recreatie. Wielrenners, hardlopers en wandelaars maken gebruik van bijna alle paden en wegen die de regio te bieden heeft. Skeeleren gebeurt daarentegen minder verspreid. In de Endomondo gps-data van skeeleraars werd het Lint Leidsche Rijn circa tien keer vaker gepasseerd dan de ‘meest gebruikte’ skeelerroutes in andere delen van de regio. Ook door hardlopers, wandelaars en recreatieve fietsers behoort het Lint tot de meest gebruikte routes van de regio. Dit zal (deels) gevolg zijn van de demografie van Leidsche Rijn, maar de bewegende werking van dit expliciet vormgegeven beweegpad voelt ter plekke evident. Op diverse andere plekken zou je speciaal vormgegeven beweegrondes kunnen maken, met vergelijkbare eigenschappen als het Lint Leidsche Rijn: een breed, herkenbaar pad van glad asfalt, zonder scherpe bochten, met afstandsmarkeringen, met ruimte voor voetgangers, geen autoverkeer en altijd veilig voorrang t.o.v. kruisingen met autowegen. Dat zijn de ingrediënten van een sterke beweegronde voor skeeleraars, hardlopers, fietsers en wandelaars. De breedte van het pad gaat voorbij aan wat ‘noodzaak’ is. Sport en recreatie is plezier, zo’n overvloed aan ruimte geeft dat. In bijvoorbeeld het Noorderpark verdienen de smalle paden sowieso al een upgrade. Een beweeglint zou eenheid kunnen geven aan versnipperde groengebieden als deze, goed geasfalteerde aansluitingen op omliggende steden zijn hierbij ook belangrijk.

​

 

​

6. Stations als Buitenpoorten. 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

De regio Utrecht kent een fijnmazig netwerk van NS-stations. De spoorlijnen zijn directe uitvalsroutes naar de landschappen buiten. Het gebruik van stations als startpunt voor wandelroutes werkt. Dat blijkt uit de Endomondo data waarin duidelijk wordt dat Driebergen-Zeist (in het verleden ingericht als startpunt voor natuurbeleving) veel gebruikt wordt als startpunt voor wandelroutes. Het blijkt ook uit de populariteit van de NS-wandelroutes, waarvan de populairste steevast in de provincie Utrecht liggen. De Utrechtse stations die gunstig gelegen zijn ten opzichte van landschap, moeten dat ook uitstralen en de faciliteiten en informatie bieden. Op de best gelegen stations kan landschap zelfs zichtbaar worden door een natuurlijke uitstraling en logische oriëntatie op aantrekkelijke paden en pleinen richting het groen. Op bijvoorbeeld station Vleuten, vlakbij Haarzuilens, ontbreekt dit. Via online routeplanners kunnen routes vanaf het station via het landschap naar het volgende station uitgelegd worden, een compleet netwerk van NS-routes kan ontstaan om Utrecht! 

 

Benieuwd naar meer plannen en voorstellen die we hebben gemaakt voor Ringpark Utrecht? Via deze link: xhttps://we.tl/t-QfFh3GSH2k         is het volledige rapport te downloaden. Daarin zijn wel 70 gerichte verbeteringen van beweegroutes in de regio Utrecht uiteengezet. Tevens zijn alle analyses van de Endomondo beweegdata in document gebracht en te downloaden via: https://we.tl/t-uDsKocP2Mn